പശു :പ്രസവാനന്തര മദി
പ്രസവശേഷം ഗര്‍ഭാശയം പൂര്‍വ്വസ്ഥിതിയില്‍ ആകുന്നതിനെ ഉള്‍വലനം എന്നു പറയുന്നു. അടുത്ത ഗര്‍ഭധാരണത്തിന്‌ തയ്യാറാവാന്‍ ഇത്‌ ആവശ്യമാണ്‌. ഗര്‍ഭാശയത്തിന്റെ ഉള്‍വലനം പ്രസവിച്ച്‌ 30-40 ദിവസത്തിനകം നടക്കുന്നു. പ്രസവശേഷം 45-60 ദിവസങ്ങള്‍ക്കുള്ളില്‍ ആദ്യമദിലക്ഷണം കാണിക്കും. പ്രസവശേഷം ആദ്യത്തെയോ രണ്ടാമത്തെയോ മദിയില്‍തന്നെ കുത്തിവെപ്പിക്കാം. പശുവിന്റെ കറവ 10 മാസമാസമാകുമ്പോഴേക്കും 6-7 മാസം ഗര്‍ഭം ആയിട്ടുണ്ടാവും. തുടര്‍ന്ന്‌ രണ്ടുമാസം വറ്റുകാലം അനുവദിച്ചാല്‍ ഓരോ വര്‍ഷവും ഓരോ കിടാവ്‌ എന്ന ലക്ഷ്യം നിറവേറ്റാനാകും. രണ്ടു പ്രസവങ്ങള്‍ തമ്മിലുള്ള ഇടവേള പരമാവധി കുറയ്‌ക്കേണ്ടത്‌ ലാഭകരമായ പാലുല്‍പ്പാദനത്തില്‍ അത്യാവശ്യമാണ്‌.
ആദ്യത്തെ തവണ പശുവിന്‌ ചെനപിടിച്ചില്ലെങ്കില്‍ 18 ദിവസത്തിനും 22 ദിവസത്തിനും ഇടയ്‌ക്ക്‌ മദിയിളക്കം ആവര്‍ത്തിക്കുന്നതാണ്‌. മൂന്നും അതില്‍ കൂടുതലും പ്രാവശ്യം ബീജസങ്കലനം നടത്തിയിട്ടും ഗര്‍ഭം ധരിക്കാതിരിക്കുന്ന പശുക്കളെ ചികിത്സിക്കേണ്ടതാണ്‌. ഒരു പശുവിന്‌ കൃത്രിമബീജസങ്കലനം നടത്തിയതിനുശേഷം മദിയുടെ ലക്ഷണങ്ങള്‍ കാണിച്ചില്ലെങ്കില്‍ രണ്ടു മാസത്തിനുശേഷവും മൂന്നുമാസത്തിനു മുമ്പുമുള്ള സമയത്തും ഒരു വെറ്ററിനറി ഡോക്‌ടറെക്കൊണ്ട്‌ പശുവിനെ പരിശോധിപ്പിക്കണം. ഇങ്ങനെ ചെയ്യുന്നതുമൂലം ചിലപ്പോള്‍ എട്ടൊന്‍പതു മാസങ്ങള്‍ കാത്തിരുന്നിട്ടു നിരാശപ്പെടാതിരിക്കുന്നതിനു സാധിക്കും.
ചില പശുക്കള്‍ പ്രസവിച്ച്‌ ഒരുമാസം കഴിയുമ്പോള്‍ 21 ദിവസം ഇടവിട്ട്‌ ഒന്നോ രണ്ടോ പ്രാവശ്യം മദിയുടെ ലക്ഷണങ്ങള്‍ ഉണ്ടാകുമെങ്കിലും പിന്നീടു കറവ വറ്റുന്നതുവരെ മദിയുടെ ലക്ഷണങ്ങളൊന്നും കാണിക്കാറില്ല. ചില പശുക്കിടാങ്ങള്‍ ഏകദേശം രണ്ടുവയസ്സു കഴിഞ്ഞതിനുശേഷമേ മദി കാണിക്കാറുള്ളൂ. മറ്റു ചിലതില്‍ സാധാരണഗതിയിലുള്ള പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ ഉള്ളില്‍ നടക്കുന്നുണ്ടെങ്കിലും പുറമെ പ്രത്യക്ഷമായ അടയാളങ്ങളൊന്നും കണ്ടെന്നുവരില്ല.
ഗര്‍ഭധാരണത്തോത്‌ വര്‍ദ്ധിപ്പിക്കാന്‍ ചെയ്യേണ്ട കാര്യങ്ങള്‍
1. കൃത്രിമ ബീജദാനത്തിന്‌ കൊണ്ടുവരുന്ന പശുക്കളെ വളരെയധികം നടത്തരുത്‌. അഥവാ നടത്തിക്കൊണ്ടുവരികയാണെങ്കില്‍ മതിയായ വിശ്രമം നല്‍കി ശരീരം തണുപ്പിച്ചതിനു ശേഷം മാത്രമേ കുത്തിവെപ്പിക്കാന്‍ പാടുള്ളൂ.
2. കഴിവതും ദിവസത്തിന്റെ ചൂടു കുറഞ്ഞ മണിക്കൂറുകളില്‍ അതായത്‌ രാവിലെയോ വൈകുന്നേരമോ മാത്രമേ കുത്തിവെപ്പിക്കുവാന്‍ പാടുള്ളൂ.
3. കുത്തിവെപ്പിച്ചു കഴിഞ്ഞും മദി നീണ്ടു നില്‍ക്കുന്നുണ്ടോ എന്ന്‌ ശ്രദ്ധിക്കണം. പിറ്റേദിവസം അഴുക്കു കണ്ടാല്‍ രണ്ടാമതൊരു തവണകൂടി കുത്തിവെപ്പിക്കണം.
4. കുത്തിവെപ്പിച്ചതിന്റെയും ചികിത്സിച്ചതിന്റെയും കൃത്യമായ കണക്കും റസീറ്റും സൂക്ഷിക്കണം.
5. പശു വീണ്ടും മദിലക്ഷണം കാണിക്കുന്നുണ്ടോ എന്ന്‌ ശ്രദ്ധിക്കണം. മദിലക്ഷണം കാണിച്ചില്ലെങ്കില്‍ രണ്ടര നാല്‌ മാസത്തിനകം പരിശോധിപ്പിച്ച്‌ പശു ഗര്‍ഭവതിയാണോയെന്ന്‌ ഉറപ്പാക്കണം.
6. കുത്തിവെപ്പിച്ച പശുക്കളെ അധികം ഓടിക്കുകയോ ബുദ്ധിമുട്ടിക്കുകയോ ചെയ്യരുത്‌.
7. കുത്തിവെപ്പിച്ച പശുക്കളെ അധികം ഓടിക്കുകയോ ബുദ്ധിമുട്ടിക്കുകയോ ചെയ്യരുത്‌.
8. കുത്തിവെപ്പിച്ചതിനുശേഷം പിന്‍വശത്ത്‌ ചാക്ക്‌ നനച്ചിടുന്നതും വെള്ളം സ്‌പ്രേ ചെയ്‌തു തണുപ്പിക്കുന്നതും നല്ലതാണ്‌.
9. മദിയുടെ ആരംഭം കൃത്യമായി കണ്ടുപിടിക്കുകയും അതിനനുസരിച്ച്‌ ശരിയായ സമയത്ത്‌ ബീജാദാനം നടത്തുവാന്‍ ശ്രദ്ധിക്കുകയും വേണം.
10. കുത്തിവെപ്പിച്ച ദിവസവും തുടര്‍ന്നുള്ള രണ്ടു ദിവസവും തീറ്റയില്‍ അല്‍പം നിയന്ത്രണം ആകാം.
അമിതമായ തീറ്റ ശരീരോഷ്‌മാവ്‌ വര്‍ദ്ധിപ്പിക്കുവാന്‍ ഇടയാക്കും.
ഈ വിഭാഗത്തിലെ കൂടുതല്‍ അറിവുകള്‍
