പശുവിന്റെ ക്ഷീരോല്പ്പാദനശേഷിയും ശരീരപുഷ്ടിയും ജന്മസിദ്ധമാണെങ്കിലും ഈ ഘടകങ്ങള് പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നതിന് ആഹാരം വളരെ പ്രധാനമായ പങ്കുവഹിക്കുന്നുണ്ട്. ശരിയായ ആഹാരക്രമം ഒരു മൃഗത്തെ അതിന്റെ വംശപാരമ്പര്യത്തിന്റെ എല്ലാ ഗുണങ്ങളും മുഴുവനായി പ്രയോജനപ്പെടുത്തുന്നതിനു സഹായിക്കുന്നു.
നാടന് ഇനങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച് വേഗം പ്രായപൂര്ത്തിയെത്തുന്ന ജേഴ്സി, എച്ച്.എഫ്. എന്നീ സങ്കരവര്ഗ കിടാക്കള്ക്കു പോഷണം കൂടുതലുള്ള ആഹാരസാധനങ്ങളും ധാതുമിശ്രിതങ്ങളും കൊടുക്കണം. സമീകൃതാഹാരം കിടാക്കളുടെ വളര്ച്ചയ്ക്ക് അത്യന്താപേക്ഷിതമാണ്. ധാന്യകം, മാംസ്യം, കൊഴുപ്പ്, വിറ്റാമിനുകള്, ധാതുക്കള് ഇവ ചേര്ത്തുണ്ടാകുന്ന കന്നകാലിത്തീറ്റകള് കിടാക്കള്ക്ക് ആവശ്യാനുസരണം കൊടുക്കേണ്ടതാണ്.
പശു, ഭക്ഷണം അയവിറക്കുന്ന ഒരു ജീവിയാണെങ്കിലും ഒരു കിടാവു പിറന്നാലുടനെ അതിന്റെ ആമാശയം പൂര്ണ വളര്ച്ചയെത്തിയതായിരിക്കില്ല. അതിനാല് ആമാശയത്തിന്റെ അറകള് പശുവില് എന്നപോലെ പ്രവര്ത്തനനിരതമാകുകയില്ല. അതുകൊണ്ട് കിടാക്കള്ക്ക് രണ്ടു മാസത്തേക്കെങ്കിലും പാല് മുഖ്യാഹാരമായി ലഭിക്കേണ്ടതാണ്. തീറ്റ തിന്നാറാകുമ്പോള് മുതല് പുല്ലും വൈക്കോലും മറ്റാഹാരങ്ങളും ആവശ്യാനുസരണം കൊടുത്താല് മാത്രമേ കിടാക്കള്ക്കു ശരിയായ വളര്ച്ച കിട്ടുകയുള്ളൂ.
ഒരു കിടാവ് ജനിക്കുമ്പോഴുള്ള തൂക്കം അതിന്റെ തള്ളയുടെ 1/13, 1/16 ആയിരിക്കുമെന്നു കണക്കാക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. അതനുസരിച്ച് ഒരു ജേഴ്സി സങ്കരവര്ഗം കിടാവിന്റെ തൂക്കം ഏകദേശം 20 കി.ഗ്രാം ആയിരിക്കും.
കിടാവിനെ കുടിപ്പിച്ചു പശുവിനെ കറക്കുകയാണെങ്കില് ഒരു മുല കറക്കാതെ കിടാവിനായി വിട്ടുകൊടുക്കുന്ന പതിവുണ്ട്. ഇപ്രകാരം ചെയ്യുമ്പോള് പശുവില്നിന്നും കിട്ടുന്ന പാലിന്റെ അളവും കിടാവിന്റെ ശരീര തൂക്കവും കണക്കിലെടുക്കേണ്ടതാണ്. ഒരു ദിവസം 8 ലിറ്ററിലധികം പാല് തരുന്ന പശുവാണെങ്കില് കിടാവിന്റെ ആവശ്യത്തിനായി ഒരു മുല കറക്കാതെ വിട്ടുകൊടുക്കാവുന്നതാണ്.
സാധാരണയായി പല ഡയറി ഫാമുകളിലും നെയ്യ് എടുത്ത ശേഷമുള്ള തിരിച്ച പാലും (സ്കിംമില്ക്ക്) സാധാരണ പാലും കൂട്ടിച്ചേര്ത്തു കിടാക്കളുടെ പ്രായത്തിനനുസരിച്ചു കൊടുത്തുവരുന്നുണ്ട്. തിരിച്ച പാല് ചേര്ക്കുമ്പോള് പാലിന്റെ മൊത്തത്തിലുള്ള അളവ് കൂട്ടിക്കൊടുക്കണം.
കന്നുകുട്ടികളുടെ വളര്ച്ചകൂട്ടാന് കാഫ്സ്റ്റാര്ട്ടര്
നേരത്തേ പാലുകുടി മാറ്റുന്ന കന്നുകുട്ടികള്ക്കു നല്കാനായി തയാറാക്കുന്ന തീറ്റയ്ക്കാണ് `കാഫ്സ്റ്റാര്ട്ടര്' അഥവാ കിടാവ് ആരംഭകം എന്നു പറയുന്നത്. ഇതില് അസംസ്കൃത നാര് കുറച്ചുമാത്രം അടങ്ങിയിട്ടുള്ളതും ധാരാളം ധാതക്കളും മാംസ്യവും ജീവകങ്ങളും ചേര്ത്തതുമാണ്. ഇതിനായി പൊടിച്ച ധാന്യങ്ങള്, പിണ്ണാക്ക്, പയര്വര്ഗങ്ങള് എന്നിവയോടൊപ്പം ധാതുലവണങ്ങളും ജീവകങ്ങളും ചേര്ത്ത് മീന്പൊടിവരെ ചേര്ക്കാറുണ്ട്.
കന്നുകുട്ടിക്ക് 10 ദിവസം പ്രായമാകുമ്പോള്തന്നെ കാഫ്സ്റ്റാര്ട്ടര് നല്കി തുടങ്ങാം. ഇതിനായി കന്നുകുട്ടികള്ക്ക് പരിശാലനം നല്കേണ്ടിവരും. പാല് കുടിച്ചു കഴിഞ്ഞയുടനെ കന്നുകുട്ടിയുടെ വായിലും നാക്കിലും കുറച്ചു തീറ്റതേച്ച് കൊടുക്കണം. ക്രമേണ അവ തീറ്റതിന്നു തുടങ്ങും. കാലിത്തീറ്റ ഉല്പ്പാദിപ്പിക്കുന്ന കമ്പനികള് കാഫ്സ്റ്റാര്ട്ടര് മാര്ക്കറ്റില് ലഭ്യമാക്കിയിട്ടുണ്ട്.